|
Akmedrese adının, yapının inşa edildiği tarihte, portalin beyaz mermerden yapılması sebebiyle diğer binalara oranla daha beyaz ve parlak olduğundan dolayı verildiği söylenir. Katip Çelebi’nin “Cihannuma” adlı eserinde ise “Alaeddin-i Beyza Namındaki Medrese Aliye “ diye geçer. Beyzanın ebcet hesabına göre binanın tarihini verdiği söylenirse de bir sene hatalı çıkmaktadır. Belki de “Ak sıfatı “Beyza” dan gelmektedir.
Karamanoğullarından Aleaddin Ali Bey zamanında1409 tarihinde yapılmış olan medrese, bugün tamamen ayakta olup, iki katlı medreselerin güzel bir örneğini teşkil etmektedir. Cephedeki balkonlardan sağ taraftaki değiştirilerek küçük odalar haline getirilmiştir. Eksene göre iki taraflı simetrik olan görünüşü değiştirilerek portale yeksenaklık verilmiştir. Zamanımızda yapılan başarılı bir restorasyonla düzeltilerek eski haline çevrilmiş, ön kısmına ilave edilen ve revaklara çıkan merdiven kaldırılmış, eski hüviyetine bürünmüştür.
Plan bakımından zemin katta, portalin sağında ve solunda üst kata çıkmak için içten girişli iki merdiven, merdivenlerinde yanında iki salon mevcuttur. Bunlardan sonra her iki tarafta kare planlı, üstü beşik tonozla örtülü dörderden sekiz oda vardır ki, buralar medresede öğrenim görenlerin yeridir. Güney yönünde orta zeminde 70 cm. daha yüksek bir ayvan vardır ki üstü sivri beşik tonozla örtülüdür. Ayvanın yanında üstü yarım daire örtülü, diğer odalara göre daha geniş ve birinci katın yüksemliğine kadar çıkan iki derslik vardır. İç avlunun çevresini saran kuzeyköşelerde daha kalın olmak üzere sekiz ayakla taşınan bir revak vardır ve üzeri beşik tonozla örtülüdür. Zemin kattaki merdivenler, kuzeyi açık olan sirer kemerle ikiye ayrılmış iki iki revaka çıkar, sonra yanlardan iki küçük oda, bir küçük ayvan, bir oda olarak devam eder. Alttaki avluyu çevreleyen revaklar aynen üstte de vardır. Güneyde zemin kattaki ayvan ve derslik birinci katın yüksekliğine kadar devam eder. Güneyde ayrıca iki merdiven binanın damına çıkar.
Dekorasyon bakımından portal hariç sadedir. Ana yapının revak ve ayvanın silmelerinde sadece üçlü örgü motifleri olup, süslemenin portalde ise zenginliği ve gösterişi göz alıcıdır. Mermer olan portalin yan sütuncukları, pervazları, köşelikleri ve tabloları narin geometrik bezmelerle oyulmuştur. Tepeyi çevreleyen yüksek ve derin kemerler, silmeler, sütun başlıkları, yan nişler ve tepe kornişinde staliktif gömeçler, prizmalar ve kitabeler, beylikler devri Türk sanatının en güzel örneklerindendir. Kitabesinde “ Allahın adı ile övünmek Allaha yakışır. Selavat ve selam Allah’ın resulü Muhammed üzerinedir. Bu mübarek medresenin inşaasını emretti. Büyük sultan’ın hükümdarlığı zamanında milletlerin kaderini elinde tutan hükümdarların büyük hükümdarı Aleaddin oğlu Mehmet’in Allah imparatorluğunu ebedileştirsin din ve dünyanın yükseği olan kardeşi Karamanoğlu, Mehmetoğlu, Haliloğlu Alaeddin Ali 812 (Hicri) yılında övünmek bir Allaha yakışır “ yazılıdır.
|